Cinsiyet; biyolojik, psikolojik ve sosyolojik canlılar olarak insanlık için karmaşık bir yapı haline gelmiştir. Hem bireysel hem de toplumsal olarak düşünüldüğünde cinsiyetin yalnızca biyolojiden ya da sosyolojiden ibaret olmadığını görürüz. Farklı toplumsal ve bireysel yapılar dahilinde bireyin kendisine, bireylerin birbirlerine ve bireyin ve toplumun birbirlerine etkileri cinsiyet yapılarını ve normlarını oluşturmuş ve geliştirmiştir. Bu durum itibarı ile cinsel kimlik, cinsel yönelim, toplumsal cinsiyet gibi kavramlarla karşılaşıyoruz.
Cinsiyet Nedir?
Doğuştan getirdiğimiz biyolojik cinsel yapıyı tanımlar. Bireyin dişil ya da eril yapıda olması; biyolojik, fizyolojik ve genetik etmenlerden dolayıdır. Bebeğin cinsel organına göre doğuştan belirlenir fakat kültürel, sosyal normlara veya psikolojik etmenlere göre değişiklik gösterebilir.
Cinsel Kimlik Nedir?
Cinselliğin; biyolojik, psikolojik ve sosyolojik etkileri sonucunda oluşur ve gelişir. Kişinin duygusal veya cinsel çekim hissettiği kişilerle ilişkili olarak kendi cinsiyetini nasıl algıladığı ve kişinin kendini nasıl hissettiği olarak da tanımlanabilir. Toplumsal olaylar sonucunda değişim gösterebilen kadınlık ve erkeklik algısı çerçevesinde de gelişebilir.
Cinsel Yönelim Nedir?
Bir cinsin diğer bir cinse karşı duyduğu cinsel çekimi veya duyguları ifade eder. Kişinin; karşı cinse, kendi cinsine, her iki cinse hissettiği ya da hissetmediği duygusal ya da cinsel ilgi olarak da ifade edilebilir. Cinsel oryantasyon olarak da bilinir. Kısacası kişinin dünyaya geldiği biyolojik yapıyla, toplumsal olarak ona atfedilen cinsel bir takım davranış kalıplarıyla ya da yalnızca cinsel eylemlerle sınırlı değildir. Bu cinsel yönelimlerin hiçbiri diğerinden daha doğru, daha üstün ya da daha sağlıklı kabul edilemez. Her birine sahip olan biri günlük yaşantısını devam ettirebilen, kişilik yapısını sürdürebilen, sağlıklı ilişkiler kurabilen biri olabilir. Evrimsel süreçte doğa, bizim onu kategorileştiremememiz için elinden geleni yapar. Cinsiyet olarak en başında dişi ve erkek cinsiyetleri hayvanlar üzerinde kategorilere ayrılmıştı. Fakat yapılan gözlemlerde bazı şempanzelerin gerektiğinde çiftleşmeleri dışında zevk için eşcinsel davranışlar sergilediği görülmüş.
Cinsel Yönelim Genellikle:
Heteroseksüellik: Duygusal veya cinsel olarak karşı cinse ilgi duyan kadın veya erkektir. Heteroseksüel bir erkek kendini erkek gibi, heteroseksüel bir kadın kendini kadın gibi hisseder.
Homoseksüellik: Duygusal veya cinsel olarak kendi cinsine ilgi duyan kadın ve erkektir. İki erkeğin yaşadığı ilişkiye “gey” ilişki denirken, iki kadının yaşadığı ilişkiye “lezbiyen” ilişki denir. Homoseksüel bir erkek kendini erkek gibi, homoseksüel bir kadın kendini kadın gibi hisseder.
Biseksüellik: Duygusal veya cinsel olarak her iki cinse de ilgi duyan kadın veya erkektir.
Transseksüel: Duygusal veya cinsel olarak kendisini karşı cinse ait hisseden, kendi cinsini kabullenmeyen, karşı cinse benzeme isteği duyan veya karşı cinsten biriymiş gibi hisseden kişidir. Bu kişiler cinsiyetleri fark etmeksizin ameliyat olmasalar da karşı kimlik gibi yaşarlar.
Aseksüel: Cinselliğe ilgisiz ve isteksiz kişidir.
Travesti: Cinsel haz almak için karşı cinsin kıyafetlerini giyen kişi anlamında kullanılır. Bir cinsel yönelim değildir. Travesti kişi herhangi bir cinsel yönelime sahip olabilir. Bu nedenle genellikle eşcinsellikle karıştırılır ancak travestiler heteroseksüel ya da homoseksüel olabilirler.
Çocuklarda Cinsel Kimlik Gelişimi
Cinsel kimlik gelişimi ilk olarak anne karnında oluşmaya başlar. Çevrenin ve ailenin tepkileri ve davranışlarıyla şekillenir ve gelişir. Sağlıklı bir birey yetiştirebilmek adına bazı gelişimsel süreçleri doğru takip etmek gerekir. Bu süreçlerden biri de cinsel kimlik gelişimidir.
Aile çocuk için bazı beklentilere girebilir ve bu beklentiye göre hareket edebilir. Sonuç olarak cinsel kimlik arayışındaki çocuk için bu durum kafa karışıklığına sebep olabilecektir. Bebekler on sekizinci ve otuz altıncı aylar arasında tuvalet eğitimi alırlar. Bu dönemde bebekler, kendi bedenlerine dokunarak tanımaya başlayacaktır. Bu durumdayken burun, ağız gibi organların öğretildiği gibi cinsel organların da öğretilmesi bebeğin kimlik gelişimine katkı sağlayacaktır
Toplumsal cinsiyet nedir?
Toplumun, kadın ya da erkek cinsiyetlerine atfettiği sosyolojik ve kültürel yapılar etkisiyle gelişen kişilerin davranışına etki eden süreçler bütünüdür. Toplumlara göre zaman içerisinde değişimler gösterebilir. Çocuklar iki yaşına gelene kadar biyolojik olarak kadın ve erkeği ayırt edecek durumda değillerdir. Bu durumda ebeveynlerin ya da çevrenin çocuklara kız ya da erkek davranışları hakkında verdikleri yönergeler onlarda sosyal cinsiyet kimliği oluşturacaktır. Çevrenin onlardan beklediği değerler ve beklentiler sosyal rolleri oluşturur. Okul öncesi çocuklar genellikle kız erkek farkını saçtan, kıyafetten gibi olgulardan ayırt etmeye çalışırlar. Kızlara hanım olmaları, erkeklere ise hüzünlerini gizlemeleri gerektiği gibi roller biçilmiştir. Çocuklar üç yaşından itibaren kendi cinslerinden oyun arkadaşı seçmeye başlarlar. Bu dönemde karşı cinse olan merak neticesinde dokunarak oynanan doktorculuk, evcilik gibi oyunlar görülebilir. Yine bu dönemde kız çocukları anne ile, erkek çocukları baba ile özdeşim kurarak onları taklit eder ve öğrenir. Sağlıklı cinsel kimlik gelişimi için aile desteği ve ilgisi şarttır. Çocukların arayışı sırasında özdeşim yapabileceği biri yoksa çocuk sağlıksız bir gelişim gösterebilir.
Comments