Depersonalizasyon genel anlamıyla kişinin kendine yabancılaşması, gerçeklik hissini kaybetmesi ve sanki kendisine dışardan bir gözle bakıyormuş gibi hissetmesidir. Aynı zamanda kişiliksizleşme ve gerçek dışıymış gibi hissetme olarak da isimlendirilir. Kişi kendisini bir rüyanın içindeymiş gibi hissedebilir bu da gerçeklikten kopma hissiyatını beraberinde getirir. Aynadaki görüntülerine hatta bazen kendi seslerine bile yabancılaşabilirler. Zaman algılarında bozulma gözlemlenebilir. Duygusal olarak da değişiklik gösterebilirler; sevgi, öfke, üzüntü gibi duyguları hissedemeyebilirler. Bu belirtiler gündelik aktiviteleri dahi zorlaştırabilmektedir.
DEPERSONALİZASYONUN NEDENLERİ NELERDİR?
Bu durumun birden çok nedeni olabilir ve nedenlerin birleşimi bu durumu tetikleyebilir. Nedenleri psikolojik, çevresel, biyolojik ve genetik etkiler başlıkları altında inceleyebiliriz.
Çocukluk yıllarında yaşanan travmalar; fiziksel, duygusal istismarlar ileriki dönemlerde depersonalizasyonun ortaya çıkmasını etkiler. Yoğun stres, anksiyete ve depresyon gibi durumlar da bireyin kendisine yabancılaşmasını tetikleyebilir. Aynı zamanda yaşanan travmatik olaylar sonucu bireyin psikolojik savunma mekanizmaları harekete geçerek kendini koruma amaçlı gerçeklikten kopmasına neden olabilir.
Beyin kimyasındaki değişiklikler, serotonin ve dopamin nörotransmitterlerinin düzensizliği belirtilerin ortaya çıkmasını etkiler. Ailede bu durumu yaşamış kişilerin olması depersonalizasyonun görülme ihtimalini arttırır.
Uzun süreli stresli yaşam koşulları, bireyin kendisini tehdit altında hissetmesine neden olarak gerçeklikten kopmasına yol açabilir.
Bu ve bunun gibi nedenler bir araya geldiğinde, bireyin sağlığını olumsuz etkileyerek depersonalizasyonun yaşanmasına neden olabilir.
Genelde şizofreni, borderline kişilik bozukluğu, panik bozukluk, anksiyete bozuklukları gibi ruhsal rahatsızlıklara da eşlik edebilir.
TEŞHİSİ VE TEDAVİSİ
Depersonalizasyon teşhisinde mutlaka uzman psikolog ya da psikiyatristlerin bulunması gerekmektedir. Uzmanların uygun gördükleri birtakım konuşma teknikleri ve kişilik testleriyle teşhis konulabilmekte ve akabinde uygulanacak tedavi de belirlenebilmektedir.
Tedavisinde ise bilişsel davranışçı terapi, EMDR terapisi, ilaç tedavisi, alternatif ve tamamlayıcı diğer tedaviler uygulanabilir. Meditasyon ve farkındalık egzersizleri, düzenli uyku, dengeli beslenme gibi sağlıklı yaşam alışkanlıkları, günlük rutinler oluşturma gibi kişinin kendi başına yapabileceği egzersizler de tedavide uygulanabilecek diğer yöntemler arasında sayılabilir.
Eğer bu gibi belirtileri yaşıyorsanız ve günlük hayatınızı olumsuz etkileyecek seviyedeyse bir uzmandan yardım almayı ertelemeyin…
Zehranur Kayabaşı
Comments