‘’ Herkes erteler, ama herkes erteleyici değildir’’.
Erteleme, çeşitli düşünce ve alışkanlıklardan kaynaklanır, ancak temel olarak, onları yapmaktan keyif alacağımıza inanmadığımız ve kendimizi mutsuz etmekten kaçınmak istediğimiz veya yapamayacağımızdan korktuğumuz için görevlerden kaçınır veya onları erteleriz. İnsanlar ayrıca bir görevin karmaşıklığı nedeniyle kafaları karıştığında (bilmediği konuda ödev yapmak gibi) veya dikkatleri aşırı dağıldığında veya yorulduğunda da erteleyebilirler. Herkes bazen işleri erteler, ancak erteleyenler kronik olarak zor görevlerden kaçınır ve kasıtlı olarak dikkatlerini dağıtacak şeyler ararlar. Erteleme, kişinin kendi kendini kontrol etme mücadelesini yansıtma eğilimindedir. Nüfusun yaklaşık yüzde 20'sini temsil eden erteleme alışkanlığı olanlar için, "içimden gelmiyor", hedeflerinden veya sorumluluklarından daha öncelikli hale gelir ve onları, gelecekteki çabalarından daha da caydıracak şekilde aşağıya doğru giden bir olumsuz duygular sarmalına sokabilir.
Araştırmalara göre, ertelemenin sebebi insanların tembel ya da kötü zaman yönetimine sahip olması değildir. Erteleme duyguları yönetme sorunudur. Bu problem yapılması gereken görev ve sorumlulukların planlanmış olmasına rağmen bırakıp başka bir işe odaklanmaktan veya o sorumluluğu yapmaktan kaçınmaktan doğmaktadır. Olumsuz duyguları etkili bir şekilde yönetmeyi öğrenmek bunun üstesinden gelmenize yardımcı olabilir.
Erteleyenler görevlerini gönüllü bir şekilde erteler. Erteleme davranışı yapan kişilerin kaçtığı şey görevle bağlantılı olan negatif duygulardır. Böylelikle erteleme davranışı negatif duygularla ve kötü ruh haliyle baş etme yöntemi haline gelir çünkü ertelemek anlık bir rahatlama verir.
Erteleme davranışında bulunmamızın bazı sebepleri
Mükemmeliyetçilik: Mükemmeliyetçi bakış açısına sahip olan bir kişi işleri ve sorumlulukları mükemmel bir şekilde yerine getiremeyeceğinden veya yetersiz, eksik sonuçlandırabilme ihtimalinden korkarlar. Kişinin bu korkusu işleri ve sorumlulukları yerine getirmede erteleme davranışına sebep olabilir.
Çocukluk dönemi alışkanlıkları: Kişinin yetiştirilme tarzı erteleme davranışını etkilemektedir. Çocukluktan edinilen alışkanlıklar yetişkinlik çağına kadar devamlı olarak gelir. Bu nedenle aile içerisinde ebeveynler, çocuklarına karşı doğru bir zaman yönetimi alışkanlığı kazandırmak için destekleyici ve eğitici bir rol oynamaktadır.
Konfor alanı: Konfor alanı bir kişinin kendini rahat ve güvende hissettiği bir yerdir. Bu bölgeden çıkmak, belirsizlik ve potansiyel risk içerebilir. Konfor alanı, kişinin tanıdık olduğu ve kontrol etme yeteneğine sahip olduğu bir yerdir. Değişime yönelik korku, kişiyi konfor alanından çıkma konusunda tereddüt ettirebilir.
Korku: Korku ertelemeye katkıda bulunan faktörlerden biridir. Bu başarısızlık korkusunu, hata yapma korkusunu ve hatta başarı korkusunu içerebilir. Başarısız olma korkusu ya da ‘’ Başarılı olamayacağım’’ inancı güçlü bir şekilde zihinde yer etmişse o işe başlamayı olabildiğince ertelemek sıklıkla görülen bir durumdur. Ertelerken hissettiğimiz anlık rahatlama aslında döngüyü yaratandır. Görevleri bırakmak anlık bir rahatlama yaratır ve ertelediğimiz için ödüllendirilmiş olursunuz. Ve davranışçı prensiplere göre bir şey için ödüllendirildiğimizde onu tekrardan yapma eğiliminde oluruz.
Erteleme davranışı ne değildir?
Erteleme tembellik değildir. Erteleme davranışı gösterenler sıklıkla bir şeyleri ertelerler, son dakikaya bırakırlar veya bazen zamanlarını duvara bakarak geçirirler. Yine de ertelemenin tembellik anlamına gelmediğine dikkat etmek gerekir. Tembel kişiler, hiçbir şey yapmazlar ve bununla barışıklardır. Erteleyiciler ise, bir şeyler yapmayı gerçekten arzularlar ama başlayacak gücü kendilerinde bulamazlar.
Erteleme Davranışının üstesinden nasıl gelinir?
Erteleme davranışıyla mücadele etmek ve işlerinizi zamanında yetiştirmek için kullanabileceğiniz birçok yöntem var. Bunları erteleme egzersizleri olarak düşünebilirsiniz.
İşte bunlardan bazıları:
Yapılacaklar listesi yapın: Görevlerinize daha rahat odaklanabilmeniz ve öğeleri somutlaştırmak için yapılacaklar listesi kullanabilirsiniz ve ögenin yanına bir son tarih koymayı düşünebilirsiniz.
Küçük adımlarla başlayın: Görevlerinizin çok bunaltıcı görünmemesi için öğeleri küçük ve yönetilebilir adımlara bölebilirsiniz.
Uyarıcı Düşüncelerinizi tanıyın: Ertelemeye sebep olan düşüncelerinize dikkat edin ve bu düşüncelere direnmek için elinizden geleni yapın. Ertelemeyi düşünmeye başlarsanız kendinizi görev üzerinde birkaç dakika çalışmaya zorlayın.
Dikkat Dağıtıcı Ögeleri Ortadan Kaldırın: Kendinizi dikkatinizi en çok neyin dağıttığını sorun (sosyal medya, teknolojik aletler) ve bu kaynakları ortamınızdan uzaklaştırın.
Kendinizi tebrik edin: Yapılacaklar listenizdeki bir öğeyi zamanında bitirdiğinizde kendinizi tebrik edin ve eğlenceli bulduğunuz bir şeye kendinizi kaptırarak kendinizi ödüllendirin.
Erteleme davranışı günümüzde en yaygın görülen olumsuz davranışlardan biridir. Ancak bu davranışı doğru yol ve istekle çözebilirsiniz. Hala sıkıntı yaşamaya devam ediyorsanız bir uzmanla görüşmeyi deneyebilirsiniz
Hazırlayan: Deren Kansak
Comments