Panik Atak, kişinin kendi vücudundaki belirtilerden korku duyma durumudur. Panik Bozukluğu olan bireyler, aslında anksiyetenin yol açtığı kaçma veya savaşma tepkisine bağlı bedensel duyumlarından korkarlar. Bu yüzden, panik ataklar beklenmedik bir şekilde ortaya çıkan çeşitli bedensel belirtilerle karakterize edilir ve bu belirtilere karşı korku veya panikle tepki verirler. Anksiyete herkesin deneyimlediği bir duygudur; sınav öncesi, tartışma sırasında, bir buluşma öncesinde ve benzeri durumlarda hepimiz bu duyguyu yaşayabiliriz.
Anksiyete bir tehdite veya tehlikeye karşı bir tepkidir. Buna savaşma- kaçma tepkisi adı verilir. Bu şekilde adlandırılır çünkü anksiyetenin yarattığı bütün değişikler tehlikeyle savaşma ya da kaçmaya yöneliktir. Aslında bizi rahatsız eden ve zaman zaman ‘’keşke olmasa’’ dediğimiz anksiyete duygusu bizi korumaya yöneliktir. Bu konunun ana mesajı oldukça basittir: anksiyetenin amacı, organizmayı korumaktır, ona zarar vermek değil. Bu durum, doğal bir olgudur çünkü doğada varlığını sürdüren bir canlının, kendisini tehlikelere karşı koruyan bir mekanizmanın geliştirilmemiş olması (veya bu mekanizmanın zararlı olması) mantıksız olurdu.
İnsanoğlunun ortaya çıktığı ilkel zamanlarda bu savaşma- kaçma tepkisi insanın yaşamaya devam edebilmesi için hayati bir öneme sahipti. Aslında bugün geçmişteki gibi tehlikeler kuşatmış olmasada, nispeten güvenli bir dünyada yaşıyor olsak dahi anksiyete gerekli bir duygudur. Örneğin bir insan size saldıracak olduğunu veyahut bir arabanın size çarpmak üzere olduğunu hayal edin. Hiçbir anksiyete duymuyorsanız büyük bir olasılıkla kendinizi savunmakta zorluk çekecek veya araba tarafından ezileceksiniz. Ama bedenimizin ‘’alarm sistemi’’ olan anksiyete sayesinde kaçma- savaşma tepkiniz ortaya çıkacak ve sizi daha güvenli bir yere koşmanızı sağlayacaktır.
Panik bozukluk, stres ile tetiklenen korku sisteminin oluşturduğu bedensel belirti ve duyumlara yönelik, korkudan korkma hali olarak kabul edilir. Yani, panik bozuklukta beden duyumlarının yanlış yorumlanması söz konusudur.
Panik ataklar genelde aniden oluşur ve herhangi bir anda ortaya çıkabilir. Bu ataklar gerçek bir tehdide ya da tetikleyici olmadığında bile ani bir korku dalgası, rahatsızlık ve kontrolü kaybetme hissi olarak görülebilir. Panik atak yaşayan herkes panik bozukluk rahatsızlığına sahip değildirler.
Panik ataklar genellikle deneyimleyen kişiye kalp krizi geçirdiğini düşündürebilir.
Detaylı çalışmalardan sonra (örneğin neyin paniğe yol açtığı konusunda), panik bozukluğu olan hastaların kaçma savaşma tepkisine bağlı bedensel duyumlardan korktukları ortaya çıkmıştır. Bu nedenle, panik ataklar beklenilmeyen aniden ortaya çıkan bir dizi bedensel belirti ve bu belirtilerden korku duyma veya paniğe kapılma şeklinde tanımlanabilir. Beyin herhangi bir açık tehlike bulamazsa içe dönerek “kontrolümü yitiriyorum”, “ölüyorum” gibi bir tehlike olduğu sonucuna varır. Bedensel belirtilerin bu şekilde yorumlanması çok korkutucu olduğundan, sonucun panik ve korku olması çok doğaldır. Daha sonra korku ve panik daha fazla bedensel belirti ortaya çıkmasına yol açar ve korku, bedensel belirtiler, korku şeklinde bir kısır döngü ortaya çıkar.
Panik ataklar tipik olarak şu belirti veya semptomlardan bazılarını içerir:
Yaklaşan kıyamet veya tehlike duygusu
Kontrolü kaybetme veya ölüm korkusu
Hızlı çarpan kalp atış hızı
Terlemek
Titremek
Nefes darlığı veya Boğazda ağırlık
Sıcak basmaları
Mide bulantısı
Karın krampı
Göğüs ağrısı
Baş ağrısı
Baş dönmesi veya bayılma
Uyuşma veya karıncalanma hissi
Gerçek dışılık veya kopukluk hissi
Panik atakla ilgili en kötü şeylerden biri, başka bir panik atak geçireceğinize dair yoğun korkudur. Panik atak geçirmekten o kadar korkabilirsiniz ki, bunların meydana gelebileceği belirli durumlardan kaçınırsınız.
Birçok insan, kaçma veya savaşma tepkisi sırasında ortaya çıkan belirtileri kalp krizi geçirdikleri şeklinde yorumlar. Bu genellikle kişinin gerçek bir kalp krizinin nasıl olduğunu bilmemesinden kaynaklanır. Kalp hastalıklarının ana belirtileri arasında nefes darlığı, göğüs ağrısı, zaman zaman çarpıntılar ve baygınlık bulunur. Belirtiler ne kadar fazla hareket edilirse, o kadar belirgin hale gelir; ne kadar az hareket edilirse, o kadar az görülür. Bu belirtiler, kişi dinlenmeye başladığında genellikle hemen ortadan kaybolur. Bu durum, panik atakla oldukça farklıdır, çünkü panik atakta belirtiler genellikle kişi dinlenirken ve yalnızken ortaya çıkar ve kendine özgü bir seyir izler. Dahası, kalp hastalıkları genellikle kalbin elektriksel aktivitesinde (EKG) değişikliklere neden olurken, panik atak sırasında çekilen EKG'de bile genellikle sadece kalp atış hızında artış görülür. Yani, eğer EKG'niz çekildiyse ve doktorunuz kalbinizde bir sorun olmadığını söylediyse, muhtemelen bir kalp rahatsızlığınızın olmadığından emin olabilirsiniz.
Psikolog Deren Kansak
Referans
Comments