Sınır Koyma Nedir? Şefkat Ve Sevgi Vermemek İle Nasıl Karıştırılmamalıdır?
Nerede başlayıp nerede bittiğini bilmediğimiz bir yere bırakıldığımız bir durum söz konusu olsa ve burada yaşamımızı sürdürülmemiz gerekse; mekanla ilgili sınırsızlık ve sonsuzluk bizi tedirgin eder. Yaşadığımız yeri, sınırlarımızı, varsa başkalarını, onların sınırlarını ve genel kuralları bilmek, öğrenmek için çeşitli yollar deneriz.Çocuklar için yaşam tam olarak böyle bir şeydir. Dünyaya gözlerini açtıkları andan itibaren onlara sınırsız ve sonsuz gibi görünen hayatı öğrenmek için çeşitli yollardan geçmeleri gerekmektedir. Her gün büyüyen ve gelişen çocuklar için bu keşif yolcuklarının en önemli yol arkadaşları ise ebeveynlerdir.
Bilmedikleri bir yolda olan çocuklar için işaret tabelaları, uyarılar, trafik lambaları aslında ailelerdir. Yolculuk için belli sınırlar çizer, olabilecek aksilikler için önceden uyarır ve bu aksilikler için zararı minimuma indirmeye çalışırlar. Yolculuğun konforu için ise göz ardı edilmemesi gereken iki durum söz konusudur: yolun yapısı ve tabelaların, uyarıcıların niteliği; yani çocuğun kişisel yapısı,ihtiyaçları ve ailelerin çizmiş olduğu sınırların doğruluğu.
Peki Sınır ve Önemi Nedir?
Sınırlar; çocuğun kendini diğerlerinden ayırt edebilmesini, haklarının nerede başladığını ve sona erdiğini öğrenebilmesini sağlayan, sosyal uyumun ve sorumluluk almanın öğrenildiği güvenli bir alandır. Sınır koyma;çocuk için hangi davranışın güvenli, hangi davranışın riskli olduğunu ve riskli davranışın gerçekleştirilmesiyle oluşabilecek sonuçların sorumluluklarını almayı öğretir.
Aileler sınır koymak konusunda doğru bir tutum takınmadıklarında, gerekli fayda elde edilemez ve süreç daha da karmaşık bir hal alabilir. Sınır koyma; ne çocuğun özgürlüğünü kısıtlamak, önüne duvarlar örmek, ihtiyaçlarını göz ardı ederek yasaklar ve cezalar getirmek ne de her istediğini yapmaya izin vermek, her istediğini satın almak, her talebini yerine getirmek değildir. Aşırı korumacı ebeveyn tutumları gösteriyor ki gereğinden fazla konulan sınırlar çocukların ileride bağımsız davranmalarına, kendilerine güven duymalarına engel oluyor. Savunmasız, dıştan denetimli, sürekli başkalarının yönetiminde olmaya meyilli, güvensiz ve utangaç bireyler olmalarına zemin hazırlıyor. Bununla beraber sınırların olmadığı aşırı hoşgörülü ailelerde ise çocuklar duygularını denetlemeyi öğrenemiyor. Dürtüsel,ben merkezci, saldırgan davranışlar sergileyen, kendilerini güvensiz hisseden bireyler olmalarına sebebiyet verebiliyor.
Doğru Sınır Koyma Yolları Nelerdir?
Sınır koyarken öncelikli olarak çocuğunuzun gelişim dönemi ve ihtiyaçlarını göz önünde bulundurmak gerekir.
Koyulacak sınırlara anne ve baba ortak karar vermeli, bu kuralları bir ebeveyn uygularken diğeri göz ardı etmemelidir. Böyle bir durum çocuklar için tutarsızlık sonucu doğurur ve ‘kural bir kere bozulabildiyse tekrar bozulabilir’ kabulüne sebep olur.
Sınırlar net ve anlaşılır olmalıdır. Net olmayan mesajlar, çocuğun kendisinden ne istendiğini anlayamamasına ve bu kuralı uygulayamamasına neden olur.
Sınırları çizerken ‘hayır’ demek yerine cümleleri daha olumlu kurmalısınız. ‘Koşma’ demek yerine ‘burada daha yavaş yürümeliyiz çünkü..’ diyerek açıklayabilirsiniz.
Çocuklar sosyal öğrenen varlıklardır. Koyulan sınırların ve kuralların ilk önce anne-babası tarafından uygulanıyor olduğunu görmek, bu noktaları daha kolay içselleştirmesini sağlayacaktır.
Çocuğu tehdit etmek yerine yaptığı şeyin sonuçlarından haberdar etmek gerekir.(‘Duvarları çizmeye devam edersen kalemlerini çöpe atarım’ demek yerine ‘duvarları çizmeye devam edersen kalemlerini almak zorunda kalırım’ gibi).
Nasıl Sınır Koyabilirim?
Sınır koymak için üç aşamalı bir yol izleyebilirsiniz:
Duygulu kabul edin, sınırı ifade edin ve alternatif seçenekler hedefleyin. Örneğin Tv izleme süresini aşan bir çocuk için:
Daha çok çizgi film izlemek istediğini biliyorum, bu hoşuna giderdi.
Televizyon bu kadar uzun süre izlemek için değil.
Daha fazla çizgi film izlemek için ısrar etmeyi seçersen yarın çizgi film izlememeyi seçmiş olursun, ısrar etmemeyi seçersen çizgi film izlemeyi seçmiş olursun.
Tüm bunları uygulamama rağmen çocuğuma sınır koyamıyorum ve desteğe ihtiyaç duyuyorum diyorsanız merkezimizde hizmet veren uzmanlarımızdan destek alabilirsiniz.
Comments